Du lịch gắn với thể thao đang trở thành xu hướng quan trọng của du lịch toàn cầu và nước ta có rất nhiều tiềm năng để phát triển loại hình du lịch này nhưng trên thực tế lại chưa có sự gắn kết chặt chẽ giữa du lịch và thể thao để cùng phát triển.
Theo định nghĩa, du lịch thể thao là loại hình du lịch mà trong đó khách du lịch đến để tham gia hoặc xem các hoạt động liên quan đến thể thao. Loại hình du lịch thể thao là một trong những loại hình đem lại nguôn thu rất lớn cho địa phương vì nó thu hút một lượng lớn khách du lịch.
Không phải ngẫu nhiên mà các quốc gia trên thế giới ngày càng ra sức chạy đua để được đăng cai một kì Olympics, World Cup bên cạnh việc thu lợi nhuận là quảng bá hình hình ảnh đất nước nhằm mục đích phát triển du lịch.
Sức hút của du lịch thể thao
Du lịch thể thao đang trở thành một trong những xu hướng quan trọng của du lịch toàn cầu. Các sự kiện thể thao là đối tượng thu hút đông đảo khách du lịch tới các địa điểm tổ chức, tạo ra tác động lớn cả về kinh tế và xã hội. Du lịch thể thao trên phạm vi toàn cầu đang tăng trưởng nhanh gấp hai lần mức tăng trưởng của du lịch nói chung.
Nhiều quốc gia trên thế giới đã đưa ra những định hướng tập trung khai thác sức cuốn hút của các giải đấu thể thao cho việc phát triển du lịch, quảng bá văn hóa như Giải đua xe đạp Tour de France thu hút số lượng khán giả đến vài triệu người cổ động trên suốt 2.500 dặm đua. Hay đại hội thể thao Olympic mỗi kỳ đem lại hàng triệu lượt khách du lịch cho các quốc gia đăng cai tổ chức trong suốt thời gian diễn ra sự kiện và kết quả lâu dài về quảng bá du lịch, quảng bá điểm đến…
Cần những cái “bắt tay” chặt hơn
Việt Nam là đất nước có nhiều tiềm năng và điều kiện để tổ chức các sự kiện thể thao hấp dẫn gắn với du lịch với nhiều dạng địa hình phong phú, đa dạng, khí hậu thuận lợi. Đặc biệt, với địa hình đồi và núi cao ở khu vực Đông Bắc và Tây Bắc tạo nên những cung đường đèo uốn lượn, những hẻm vực ngoạn mục với cảnh quan hùng vĩ tạo ra nhiều tiềm năng cho các hoạt động du lịch thể thao, đặc biệt là thể thao mạo hiểm.
Các địa điểm nổi bật là Fansipan (Lào Cai), Pu Ta Leng, Pu Si Lung, Bạch Mộc Lương Tử (Lai Châu), Tà Xùa cao (Sơn La)… Hay như những đoạn đường đèo ngoạn mục ở Mã Pì Lèng, dốc 9 khoanh cua M (Hà Giang), đèo Khâu Phạ (Yên Bái), Ô Quy Hồ (Lai Châu), Lạc Sơn (Hòa Bình)… rất thích hợp với các loại hình thể thao như chạy bộ, đua xe đạp địa hình, ô tô, xe máy, dù lượn, khinh khí cầu…
Địa hình nhiều sông, suối, hồ, thác ghềnh phù hợp tổ chức các hoạt động đua thuyền, bơi lội, vượt thác. Đặc biệt, Việt Nam có đường bờ biển dài hơn 3.260 km, quanh năm nắng ấm, cát mịn, nước trong đảm bảo khả năng khai thác phục vụ du lịch và thể thao bãi biển, nổi bật là Nha Trang (Khánh Hòa), Bình Thuận với địa hình và độ sóng phù hợp với các loại hình lướt ván buồm, lướt ván diều, đua thuyền buồm; Quảng Ninh, Hải Phòng, Thanh Hóa, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Phú Quốc (Kiên Giang)… phù hợp tổ chức mô tô nước, dù kéo, lặn biển…
Những năm gần đây, nhiều địa phương đã đầu tư xây dựng khu liên hợp thể thao, cung thể thao, hệ thống các sân golf, sân quần vợt, sân bóng… tổ chức các sự kiện thể thao lớn tầm quốc tế. Tiêu biểu như hiện nay Hà Nội đang xây dựng đường đua xe công thức 1.
Tuy nhiên, cũng cần nhìn nhận một thực tế là so với tiềm năng và lợi thế tự nhiên, các điều kiện hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật cũng như điều kiện và hệ thống dịch vụ cần thiết khác để tổ chức các sự kiện thể thao thường xuyên và gắn với thu hút khách du lịch thì chúng ta vẫn rất hạn chế. Thường là đường du lịch thì du lịch lo, đường thể thao thì thể thao lo.
Làm gì để thu hút chi tiêu của khách du lịch
Thực ra, khách tham dự các sự kiện thể thao thường là những dòng khách có thu nhập trung bình cao. Nghiên cứu thị trường của các giải marathon lớn nhất tổ chức ở Việt Nam cho thấy, người tham gia giải là khách chi trả cao, mỗi vận động viên ở hơn 4 ngày, chi khoảng 2.250 USD và họ thường đi cùng người nhà và kết hợp du lịch, trung bình có khoảng 1,5 – 2,7 người nhà đi kèm.
Họ có nhiều kinh nghiệm di chuyển đến nhiều địa điểm dự các sự kiện thể thao khác nhau nên rõ ràng họ cũng là những người có thể nói là khó tính hơn và nhiều kinh nghiệm hơn nên họ sẽ thích tự đi hơn.
Không quan trọng là khách có cần thiết sử dụng các tour du lịch trong nước hay không. Quan trọng là những điểm đến, dịch vụ du lịch của ta phải thực sự hấp dẫn và thông tin phải được cung cấp đủ thì hoàn toàn có thể thu hút khách tự khám phá, trải nghiệm.
Các sự kiện thể thao muốn thu hút khách du lịch thì phải lựa chọn tổ chức ở những địa điểm gần với nhiều điểm tham quan du lịch, trong bán kính 50 km để vừa đủ hợp lý trong quỹ thời gian khách dành tham dự sự kiện thể thao và kết hợp thăm thú du lịch.
Cũng cần hoàn thiện các điểm đến, các dịch vụ, hoạt động du lịch hấp dẫn trong thời gian diễn ra giải ở các địa điểm du lịch này. Tức là công tác chuẩn bị sự kiện không chỉ ở mặt chuyên môn thể thao mà còn ở cả việc kết nối các doanh nghiệp và đơn vị quản lý các khu, điểm du lịch.
Để phát triển du lịch gắn với sự kiện thể thao nên tổ chức liên kết các yếu tố trên như thế nào?
Thứ nhất, cần có chủ trương về đăng cai các sự kiện lớn, quốc tế.
Thứ hai, cần có chiến lược để tổ chức những sự kiện thể thao trên cơ sở lựa chọn những loại hình thể thao nào có sức hút và lan tỏa để gắn nó với du lịch.
Thứ ba, qua kinh nghiệm trong nước và quốc tế thì nên đẩy mạnh mô hình hợp tác công – tư, đẩy mạnh xã hội hóa trong công tác tổ chức các sự kiện thể thao gắn với du lịch.
Thứ tư, cần có chủ trương đẩy mạnh các sự kiện thể thao gắn với du lịch để đặt mục tiêu và lên kế hoạch mang tính tổng thể. Chẳng hạn, lựa chọn địa điểm và môn thể thao để có sức hấp dẫn và thuận tiện thu hút du lịch. Cùng nhau lên kế hoạch tổ chức các hoạt động giới thiệu văn hóa, du lịch bên lề để tạo nên sức hấp dẫn cao hơn, thu hút tiêu dùng du lịch lớn hơn.
